बालगंधर्वांच्या भूमिका पाहिल्या की त्यान्नी साकारलेल्या स्त्री भूमिकांचे कौतुक तर वाटतेच; परंतु एखादी पुरुष व्यक्ती तितक्याच उत्तमपणे स्त्री भूमिकाही साकारू शकते ह्याचे जास्त अप्रूप वाटते. कुठलीही भूमिका, कला तिचे मूळ स्वरूप सोडून दुसर्या रूपात तितक्याच प्रभावीपणे सादर करता येणे ह्यात खरी प्रतिभा आणि कलाकृती आहे. हेच नेमक जाणवत 'कॉफी आणि बरच काही..' मधला कॉफी कॅफे बघताना जे मुळात आहे एक उत्कृष्ट असे हॅण्डीक्राफ्टचे स्टोर !
'संस्कृती लाईफस्टाईल' हे पुण्यातल्या कोरेगाव पार्कमधे आणि मध्यवर्ती शहरापासून साधारण:त १० किलेमीटरवर आहे. कोरेगाव पार्क सारख्या अलिशान आणि पाश्चिमात्य संस्कृतीने वसलेल्या ह्या भागात हिरवाईने नटलेली आणि अत्यंत साधेपणाने सजलेली अशी पण 'संस्कृती' उभारलेली आहे ह्याचे आश्चर्य वाटल्यावाचून रहात नाही. नानाविध हॅण्डीक्राफ्टच्या वस्तू, वेगवेगळ्या प्रकाशयोजनान्मुळे अधिक उठावदार झालेला स्टोर आणि आजूबाजूचा परिसर, शांत आणि प्रसन्न वातावरण, भरपूर मनीमाउ आणि तिकडचा पाळलेला 'शार्डो', माझ्या म्हणण्यावर लगेच तयार झालेला माझा मित्र महेंद्र आणि 'संस्कृती'चे मॅनेजर धनंजय गायकवाड ह्यांच्याशी झालेल्या मनसोक्त आणि माहितीपर गप्पा ह्यान्मुळे 'संस्कृती'ला दिलेली भेट अविस्मरणीय ठरली.
"कोरेगाव ही मुळात पूर्वीची शेतजमीन. गेल्या १५ वर्षांपासून त्याचा विकास सुरू झाला" धनंजय सांगत होते. " १० वर्षांपूर्वी 'संस्कृती' सुरू झाली आणि त्यानंतर त्यात वेगवेगळे बदल करून आणि नवनवीन संकल्पना वापरून त्याला आत्ताचे रूप आले आहे. लवकरच ही 'संस्कृती' आणखीन विस्तारण्याचा विचार आहे.."
मुख्य स्टोरच्या अवतीभवती फिरताना आणि त्याच्या व्हरांड्यात डोकावताना चटकन आठवले ते 'कॉफी आणि बरच काही..' मधले सुरूवातीचे दृष्य - निषाद जाईची वाट बघत गुलाबाचा गुच्छ घेउन थांबला आहे. तो कॅफे पण इतका सुंदर सजवलेला की आपण पण एकदा तरी आपल्या खास मैत्रीणीला घेउन नक्की तिथे जाव अस वाटायला लावणारा !
'माझ्या मना..आता पुन्हा..' गाण चालू असताना दाखवलेल निषादच एकटेपण, जाईला पहिल्यांदा कॅफे मधे घेउन आल्यावर बोलताना धास्तावलेला निषाद आणि तेवढ्याच खूळपणे त्याच्या बोलण्याची वाट बघणारी जाई, 'गाडी चुकली का रे माझी..' असा प्रश्न विचारताना जाणवलेल निषादच खिन्न रितेपण, 'नाहक है गिला हमसे, भेजा है शिकायत भी...हम लौटके आ जाते, आपने आवाज तो दी होती..' अस सांगून निषादची जागवलेली आशा किव्वा शेवटी शेवटी दाखवलेला आज्जी - आजोबांच्या ५० व्या लग्नवाढदिवसाचा सोहळा..सारे प्रसंग उत्तम आणि अचूकपणे टिपण्यात ह्या 'कॅफे'ने फार मोलाची साथ दिली आहे !
"कॉफी आणि बरच काहीच कॅफे मधल चित्रिकरण ४ दिवस सकाळी ८ ते रात्री ९ पर्यंत सुरू होत. त्यान्ना चित्रिकरणासाठी व्हरांडा, समोरची जागा आणि डावीकडची जागा देण्यात आली होती. ह्या चित्रिकरणाच्या निमित्ताने त्यातल्या सगळ्या अभिनेत्यान्ना भेटता आले. ह्यापूर्वीही सिध्दार्थ जाधवच्या 'उलाढाल'चे काही चित्रिकरण येथे झाले होते. तो पण चांगला अनुभव होता." अस सांगताना धनंजयान्नी तिथे आलेल्या काही कलाकारांचे फोटो दाखवले.
व्हरांड्यातून आतमधे डोकावल की हॅण्डीक्राफ्ट स्टोरचे सौंदर्य नजरेस पडते. लाकडाच्या, काचेच्या आणि कागदाच्या निरनिराळ्या वस्तून्नी आणि शिल्पान्नी स्टोर मोहरून टाकले आहे. अगदी पेरभर लांबीच्या उद्बत्ती घरापासून ते 5 फूटी करकोचाच्या लाकडी शिल्पापर्यंत आणि टेबल-खुर्चीच्या सेटपासून पक्ष्यांच्या पिसांपासून बनवलेल्या नाजूक लेखणींपर्यंत सार्या प्रकारच्या विविध वस्तून्नी भरलेले स्टोर बघून आचंबित व्हायला होते. कौलारू छप्पर, जुन्या पद्धतीची लाकडी खिडक्या आणि दारे आणि साजिशी प्रकाशयोजना ह्यांमुळे त्याचे सौंदर्य आणखीन उठून दिसत होते.
"मी मूळचा वाणिज्य शाखेतला, पण पहिल्यापासून असणारी आवड मला ह्या क्षेत्राकडे घेऊन आली. तस म्हटले तर वाणिज्य आणि ह्याचा काही संबंध नाही पण मुळात असणारी आवड मला ह्यासाठी प्रेरणा देते आणि म्हणूनच रोजचे १२ तासांपेक्षा जास्त वेळ आणि आठवड्यातले सर्व दिवस मी ह्यासाठी देऊ शकतो" गायकवाड सांगत होते. "आपल्या भारतात हॅण्डीक्राफ्टमधे खूप वैविध्य असले तरी त्याचे मूळ हे राजस्थानी महाराजांकडेच! आजही भारतातल्या वेगवेगळ्या कोपर्यात वेगवेगळ्या प्रकारची कलाकृती बघायला मिळते."
एवढ्या छान गप्पा रंगात येउनही आम्ही कुठली मोठी किव्वा महागडी वस्तू खरेदी करावीच असा त्यांचा आग्रह नव्हता. "येणार्या ग्राहकांचे मुख्यत: दोन प्रकार असतात. आमच्याकडील वस्तू तसा उच्च प्रतीच्या आणि किंमतीला जास्त. त्यामुळे एकीकडे पैसे आहेत म्हणून विकत घेणारा वर्ग दिसतो परंतू तितकाच एखाद्या वस्तूविषयी जिज्ञासा आणि तीच घेण्याचा आग्रह धरणारा वर्गपण दिसतो. ह्या स्टोरची कुठे जाहिरात होत नाही. ह्याचा दर्जा टिकून आहे तो लोकांच्या mouth-to-mouth पब्लिसिटीमुळेच! " ते सांगत होते. दीड तासांपेक्षा जास्त वेळ आम्ही स्टोरमधे होतो आणि तितका वेळ धनंजय आमच्याशी दिलखुलास आणि मोकळेपणाने गप्पा मारत होते.
"कलेला वय नसते, कला अजरामर असते. तसेच कलेचा ओघ कुणी ओळखू शकत नाही. इथे अशा अनेक वस्तू आहेत की ज्या २०० वर्षांपासून, अगदी इंग्रजांच्या काळापासून आहेत. ह्या लाकडी खिडकीचच उदाहरण घ्या ना ! पूर्वी जुन्या घरांत असणारी ही खिडकी आज ह्या दुकानात आहे, उद्या कदाचित दुसरीकडे कुठेतरी असेल. कला अजरामर असते" अस तिकडच्या जुन्या पध्दतीच्या खिडकीकडे बोट दाखवून सांगताना त्यांच कलेविषयीच प्रेम आणि आदर जाणवत होता.
एव्हाना निघायची वेळ झाली होती. एक आठवण म्हणून आणि संग्रही राहील म्हणून काचेचा दिवा घेतला आणि सोबत 'पुढीलवेळी नक्की या' असे त्यांच्याकडून आमंत्रणही ! गप्पांच्या नादात दीड तास कसा निघून गेला ते कळलच नाही; परंतू इतके मात्र कळले होते की आज आपल्या पदरी काहीतरी खास पडले आहे जिची गोडी मैफिलीतल्या 'भैरवी'प्रमाणे आहे - सदैव स्मरणात राहील अशी !
पुढे जेव्हा केव्हा पुण्याला जाल तेव्हा (आणि पुणेकरांनो - आळस न करता) ह्या आगळ्यावेगळ्या हॅण्डीक्राफ्टच्या 'कॅफे'ला भेट द्यायला विसरू नका…!
सर्व फोटो : अमोल नेरलेकर
विशेष आभार : श्री. धनंजय गायकवाड - संस्कृती लाईफसटाईल, पुणे.
-- अमोल नेरलेकर । २९.०४.२०१५
'संस्कृती लाईफस्टाईल' हे पुण्यातल्या कोरेगाव पार्कमधे आणि मध्यवर्ती शहरापासून साधारण:त १० किलेमीटरवर आहे. कोरेगाव पार्क सारख्या अलिशान आणि पाश्चिमात्य संस्कृतीने वसलेल्या ह्या भागात हिरवाईने नटलेली आणि अत्यंत साधेपणाने सजलेली अशी पण 'संस्कृती' उभारलेली आहे ह्याचे आश्चर्य वाटल्यावाचून रहात नाही. नानाविध हॅण्डीक्राफ्टच्या वस्तू, वेगवेगळ्या प्रकाशयोजनान्मुळे अधिक उठावदार झालेला स्टोर आणि आजूबाजूचा परिसर, शांत आणि प्रसन्न वातावरण, भरपूर मनीमाउ आणि तिकडचा पाळलेला 'शार्डो', माझ्या म्हणण्यावर लगेच तयार झालेला माझा मित्र महेंद्र आणि 'संस्कृती'चे मॅनेजर धनंजय गायकवाड ह्यांच्याशी झालेल्या मनसोक्त आणि माहितीपर गप्पा ह्यान्मुळे 'संस्कृती'ला दिलेली भेट अविस्मरणीय ठरली.
"कोरेगाव ही मुळात पूर्वीची शेतजमीन. गेल्या १५ वर्षांपासून त्याचा विकास सुरू झाला" धनंजय सांगत होते. " १० वर्षांपूर्वी 'संस्कृती' सुरू झाली आणि त्यानंतर त्यात वेगवेगळे बदल करून आणि नवनवीन संकल्पना वापरून त्याला आत्ताचे रूप आले आहे. लवकरच ही 'संस्कृती' आणखीन विस्तारण्याचा विचार आहे.."
मुख्य स्टोरच्या अवतीभवती फिरताना आणि त्याच्या व्हरांड्यात डोकावताना चटकन आठवले ते 'कॉफी आणि बरच काही..' मधले सुरूवातीचे दृष्य - निषाद जाईची वाट बघत गुलाबाचा गुच्छ घेउन थांबला आहे. तो कॅफे पण इतका सुंदर सजवलेला की आपण पण एकदा तरी आपल्या खास मैत्रीणीला घेउन नक्की तिथे जाव अस वाटायला लावणारा !
'माझ्या मना..आता पुन्हा..' गाण चालू असताना दाखवलेल निषादच एकटेपण, जाईला पहिल्यांदा कॅफे मधे घेउन आल्यावर बोलताना धास्तावलेला निषाद आणि तेवढ्याच खूळपणे त्याच्या बोलण्याची वाट बघणारी जाई, 'गाडी चुकली का रे माझी..' असा प्रश्न विचारताना जाणवलेल निषादच खिन्न रितेपण, 'नाहक है गिला हमसे, भेजा है शिकायत भी...हम लौटके आ जाते, आपने आवाज तो दी होती..' अस सांगून निषादची जागवलेली आशा किव्वा शेवटी शेवटी दाखवलेला आज्जी - आजोबांच्या ५० व्या लग्नवाढदिवसाचा सोहळा..सारे प्रसंग उत्तम आणि अचूकपणे टिपण्यात ह्या 'कॅफे'ने फार मोलाची साथ दिली आहे !
"कॉफी आणि बरच काहीच कॅफे मधल चित्रिकरण ४ दिवस सकाळी ८ ते रात्री ९ पर्यंत सुरू होत. त्यान्ना चित्रिकरणासाठी व्हरांडा, समोरची जागा आणि डावीकडची जागा देण्यात आली होती. ह्या चित्रिकरणाच्या निमित्ताने त्यातल्या सगळ्या अभिनेत्यान्ना भेटता आले. ह्यापूर्वीही सिध्दार्थ जाधवच्या 'उलाढाल'चे काही चित्रिकरण येथे झाले होते. तो पण चांगला अनुभव होता." अस सांगताना धनंजयान्नी तिथे आलेल्या काही कलाकारांचे फोटो दाखवले.
व्हरांड्यातून आतमधे डोकावल की हॅण्डीक्राफ्ट स्टोरचे सौंदर्य नजरेस पडते. लाकडाच्या, काचेच्या आणि कागदाच्या निरनिराळ्या वस्तून्नी आणि शिल्पान्नी स्टोर मोहरून टाकले आहे. अगदी पेरभर लांबीच्या उद्बत्ती घरापासून ते 5 फूटी करकोचाच्या लाकडी शिल्पापर्यंत आणि टेबल-खुर्चीच्या सेटपासून पक्ष्यांच्या पिसांपासून बनवलेल्या नाजूक लेखणींपर्यंत सार्या प्रकारच्या विविध वस्तून्नी भरलेले स्टोर बघून आचंबित व्हायला होते. कौलारू छप्पर, जुन्या पद्धतीची लाकडी खिडक्या आणि दारे आणि साजिशी प्रकाशयोजना ह्यांमुळे त्याचे सौंदर्य आणखीन उठून दिसत होते.
"मी मूळचा वाणिज्य शाखेतला, पण पहिल्यापासून असणारी आवड मला ह्या क्षेत्राकडे घेऊन आली. तस म्हटले तर वाणिज्य आणि ह्याचा काही संबंध नाही पण मुळात असणारी आवड मला ह्यासाठी प्रेरणा देते आणि म्हणूनच रोजचे १२ तासांपेक्षा जास्त वेळ आणि आठवड्यातले सर्व दिवस मी ह्यासाठी देऊ शकतो" गायकवाड सांगत होते. "आपल्या भारतात हॅण्डीक्राफ्टमधे खूप वैविध्य असले तरी त्याचे मूळ हे राजस्थानी महाराजांकडेच! आजही भारतातल्या वेगवेगळ्या कोपर्यात वेगवेगळ्या प्रकारची कलाकृती बघायला मिळते."
एवढ्या छान गप्पा रंगात येउनही आम्ही कुठली मोठी किव्वा महागडी वस्तू खरेदी करावीच असा त्यांचा आग्रह नव्हता. "येणार्या ग्राहकांचे मुख्यत: दोन प्रकार असतात. आमच्याकडील वस्तू तसा उच्च प्रतीच्या आणि किंमतीला जास्त. त्यामुळे एकीकडे पैसे आहेत म्हणून विकत घेणारा वर्ग दिसतो परंतू तितकाच एखाद्या वस्तूविषयी जिज्ञासा आणि तीच घेण्याचा आग्रह धरणारा वर्गपण दिसतो. ह्या स्टोरची कुठे जाहिरात होत नाही. ह्याचा दर्जा टिकून आहे तो लोकांच्या mouth-to-mouth पब्लिसिटीमुळेच! " ते सांगत होते. दीड तासांपेक्षा जास्त वेळ आम्ही स्टोरमधे होतो आणि तितका वेळ धनंजय आमच्याशी दिलखुलास आणि मोकळेपणाने गप्पा मारत होते.
"कलेला वय नसते, कला अजरामर असते. तसेच कलेचा ओघ कुणी ओळखू शकत नाही. इथे अशा अनेक वस्तू आहेत की ज्या २०० वर्षांपासून, अगदी इंग्रजांच्या काळापासून आहेत. ह्या लाकडी खिडकीचच उदाहरण घ्या ना ! पूर्वी जुन्या घरांत असणारी ही खिडकी आज ह्या दुकानात आहे, उद्या कदाचित दुसरीकडे कुठेतरी असेल. कला अजरामर असते" अस तिकडच्या जुन्या पध्दतीच्या खिडकीकडे बोट दाखवून सांगताना त्यांच कलेविषयीच प्रेम आणि आदर जाणवत होता.
एव्हाना निघायची वेळ झाली होती. एक आठवण म्हणून आणि संग्रही राहील म्हणून काचेचा दिवा घेतला आणि सोबत 'पुढीलवेळी नक्की या' असे त्यांच्याकडून आमंत्रणही ! गप्पांच्या नादात दीड तास कसा निघून गेला ते कळलच नाही; परंतू इतके मात्र कळले होते की आज आपल्या पदरी काहीतरी खास पडले आहे जिची गोडी मैफिलीतल्या 'भैरवी'प्रमाणे आहे - सदैव स्मरणात राहील अशी !
पुढे जेव्हा केव्हा पुण्याला जाल तेव्हा (आणि पुणेकरांनो - आळस न करता) ह्या आगळ्यावेगळ्या हॅण्डीक्राफ्टच्या 'कॅफे'ला भेट द्यायला विसरू नका…!
सर्व फोटो : अमोल नेरलेकर
विशेष आभार : श्री. धनंजय गायकवाड - संस्कृती लाईफसटाईल, पुणे.
-- अमोल नेरलेकर । २९.०४.२०१५
